Warmtenet Antwerpen Noord

De werken voor dit grootschalige warmtenet gingen van start in het najaar en zullen duren tot eind volgend jaar. Vanaf 2024 zal Boortmalt mout kunnen produceren met de warmte van Warmtenetwerk Antwerpen Noord. Daarna legt Fluvius, vertrekkende van dit netwerk, een residentieel netwerk aan. Wanneer dat gerealiseerd is, zullen de bewoners van zo’n 3200 sociale woningen van Woonhaven in de wijken Luchtbal en Rozemaai hun woningen kunnen verwarmen met deze industriële restwarmte. Dit betekent een belangrijke besparing op fossiele brandstoffen én een vermindering van de CO2-emissies met liefst 80.000 ton per jaar. Dit warmtenet is een cruciaal onderdeel van het stedelijk klimaatbeleid van Stad Antwerpen dat als doel heeft om de stad klimaatneutraal te maken. Dit netwerk wordt het eerste ‘open access’ warmtenet in België.

 

Warmtenet met industriële restwarmte

‘Restwarmte’ is warmte die vrijkomt bij een industrieel productieproces.  Een warmtenet met restwarmte is een alternatief voor een verwarming op fossiele brandstof. Het bestaat uit een netwerk van goed geïsoleerde ondergrondse leidingen die warm water van de ene plaats (de industrie) naar een andere (industrie en woningen) brengen voor diverse warmtetoepassingen.

Bij Warmtenetwerk Antwerpen Noord gaat het om restwarmte van de draaitrommelovens van Indaver waar industrieel afval thermisch verwerkt wordt. Warmtenetwerk Antwerpen Noord bedient in een eerste fase industriële afnemer Boortmalt die zich op lange termijn engageerde en de warmte in haar bedrijfsproces zal gebruiken. In een tweede fase koppelt Fluvius hier een residentieel netwerk aan, waardoor ook scholen, openbare gebouwen en 3200 gezinnen van twee wijken in het noorden van Antwerpen hun warmtevoorziening kunnen verduurzamen.  In totaliteit zal het netwerk een capaciteit hebben van ca. 150 Gwh/jaar. Gezien deze schaalgrootte is het maatschappelijk belang van dit project niet te onderschatten. Dit warmtenet is één van de instrumenten van de Stad Antwerpen om haar stedelijk energiebeleid te realiseren.  Het maakt deel uit van een stadsbreed warmtenetprogramma (Roadmap 2030).

Naast de investeringen van elke partner zijn ook bijkomende investeringssubsidies noodzakelijk om het project te doen slagen. Zo kunnen beide netwerken rekenen op Vlaamse subsidies. De Vlaamse overheid stimuleert de recuperatie van industriële restwarmte voor warmtenetwerken.

 

Warmtenet verlaagt CO2-uitstoot met 80.000 ton per jaar

Het warmtenet wordt uitgevoerd in een gesloten kringloop. De warmte wordt op een temperatuur van ca. 105°C van Indaver naar Boortmalt gebracht, zo’n 10 km verderop in de haven. Boortmalt gebruikt deze warmte in het moutproces. Het afgekoelde water (65°C) vloeit via een tweede pijpleiding terug naar Indaver om hergebruikt te worden. Van het eerste deel van het warmtenet vertrekt er een tweede, zgn. ‘residentieel’ net, naar o.m. sociale woningen, maar ook scholen en openbare gebouwen in de wijken Luchtbal en Rozemaai. Ook hier wordt een gesloten circuit gebruikt zodat geen water verloren gaat. Doordat Boortmalt en de residentiële gebruikers geen fossiele brandstof meer hoeven aan te spreken, wordt een belangrijke besparing van o.m. aardgas gerealiseerd. De transitie van fossiele brandstof naar restwarmte betekent ook een vermindering van CO2-uitstoot met 80.000 ton per jaar (wanneer de volledige capaciteit van het warmtenet zal benut zijn). Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van 25 000 Antwerpse gezinnen.

 

 

Open access

Bijzonder aan dit netwerk is dat het een ‘open access’ netwerk wordt. Elk bedrijf in de haven dat warmte produceert en/of wil afnemen kan met andere woorden ook in een latere fase nog toetreden. Het leidingennetwerk loopt onder meer langs de terreinen van het zogenaamde ‘Next Gen District’. Port of Antwerp-Bruges wil op deze site bedrijven clusteren die actief zijn in de circulaire economie. Deze bedrijven kunnen op hun beurt restwarmte aanleveren aan of afnemen van het netwerk. Dit is het eerste open access netwerk dat in België gerealiseerd wordt.

Samenwerking met vele partners

Om de meer dan 3200 sociale woningen een klimaatvriendelijke verwarming te bezorgen én de industriële warmteafnemer te faciliteren in zijn duurzaamheidsplannen, werd met tal van partners samengewerkt. 

Indaver en Port of Antwerp-Bruges bouwen samen het eerste deel van het traject dat warmte zal leveren aan Boortmalt.
De werken worden uitgevoerd door de Tijdelijke Maatschap Denys-Visser&Smit Hanab, 2 gespecialiseerde aannemers in duurzaam energietransport. Carnoy is dan ook trots om hier een bijdrage in te leveren met de voorgeïsoleerde leidingen van Logstor – Kingspan.

www.warmtenetwerkantwerpennoord.be
Bron: Warmtenetwerk Antwerpen Noord- Indaver
Foto’s: Pieter-Jan Bloeyaert